Jubileuszowy Dąb Esperantystów posadzono w tym miejscu na terenie Wolnego Miasta Gdańska w 1927 r. podczas XIX Światowego Kongresu Esperantystów.
Inicjatorem tego wydarzenia było istniejące od 1907 r. w Gdańsku Towarzystwo Esperanta. Parcele na ten cel przekazali notarialnie właściciele majątków Karlikowa i Świemirowa.
Sadzonkę młodego dębu szypułkowego podarowało esperantystom miasto z własnej plantacji.
Wokół drzewa rozsypano ziemię przywiezioną przez uczestników Kongresu z różnych miejsc świata oraz z grobu Ludwika Zamenhofa, twórcy esperanta. W ten sposób powstał kawałek wspólnej międzynarodowej ziemi.
Obok dębu odsłonięto pamiątkowy głaz z esperanckim napisem.
Niestety trzy dni po tzw. “kryształowej nocy” z 12 na 13 listopada 1938 r. dąb został wycięty, a pamiątkowy głaz rozbity przez niemiecką bojówkę.
Związek Esperantystów mógł wznowić działalność w Trójmieście dopiero po okresie stalinowskim.
W setną rocznicę urodzin Ludwika Zamenhofa w 1959 r. podczas Międzynarodowego Zjazdu Młodzieży Esperanckiej w Gdańsku na miejscu wyciętego posadzono obecny Dąb Esperancki, 20-letnią, 3-metrową sadzonkę wyhodowaną z dębów zasadzonych jesienią 1938 r. w ogrodzie państwa Spirowskich mieszkających przy ul. Smolnej. Jednocześnie na polankę przetransportowano głaz, na którym wyryto napis widniejący do dnia dzisiejszego.
Uroczystość odsłonięcia pomnika z udziałem 250 młodych esperantystów z 32 krajów odbyła się 26 lipca 1959 r.
Tradycje tego miejsca dopełnia bezimienny dotąd potok “Torento”, który tym imieniem nazwano we wrześniu 2013 r.
Strażnikiem i opiekunem Dębu i Głazu oraz ojcem chrzestnym Potoku jest Harry Spirowski, którego rodzina była świadkiem i uczestnikiem wszystkich wydarzeń związanych z tym miejscem.
Dąb rośnie, głaz stoi, potok płynie, a esperantyści spotykają się w miejscu, gdzie przebiegają trzy turystyczne szlaki, a ludzie wierzą w wartość symboli i tradycji.
Tak dzieje się od prawie stu lat na niewielkim leśnym skrawku ziemi na obrzeżach niewielkiego miasta.
